‘Voorvrucht kan teelt maken en breken’

Het succes van een teelt is voor een belangrijk deel terug te voeren op de voorgaande teelt en groenbemesters. Door gericht het juiste groenbemestermengsel te kiezen en de grond ondiep te bewerken ontstaat het goede uitgangspunt voor een geslaagde teelt, zegt Kees Hotting.

Kees Hotting is akkerbouwer en loonwerker in Wieringerwerf. Voor zaadhandel Neutkens adviseert hij telers bij hun groenbemesterkeuze. Het is goed mogelijk om daar een paar basisregels bij te gebruiken. Omdat per plaats, grondsoort of volggewas maatwerk bijdraagt aan resultaat, begint Hotting met het terzijde schuiven van standaardmengsels: „Leveranciers hebben wel eens mengsels op de plank liggen, maar die kunnen te grof zijn voor de fijnzadige uien die erna komen of ongeschikt bij andere volggewassen.”

Maar zijn kant-en-klare mengsels dan niet heel handig? Hotting denkt dat ze het vooral goed doen in de verkoop, omdat de telers niet de tijd nemen er wat meer aandacht aan te besteden.
„Hier in de buurt zie ik vaak dat ze gelijk willen zaaien zodra de aardappelen van het land zijn. Wat heb je liggen? Doe maar! Maar dan zit er bijvoorbeeld tillage radish en Ethiopische mosterd in. Die krijg je niet weg! Daar lopen telers tegen een probleem aan.”

Ondiep past bij fijn

„Gewasresten bovenop de grond laten is goed, maar als ze te grof zijn geeft dat ‘stroperij bij het zaaien”, zegt Hotting. „Ik zou de regel kunnen meegeven dat alles wat je ondiep klaarmaakt een groenbemester, die een fijne structuur nalaat, nodig heeft. Wat je met een frees dieper klaarmaakt, dat kan wel een grovere groenbemester hebben.”

Uit de trainingen die Sander Bernaerts geeft over niet-kerende grondbewerking (NKG) leerde Hotting dat hoe diverser het groenbemestermengsel is, hoe losser de grond in het voorjaar is en hoe beter de oogst in het najaar kan zijn.
„Ik heb het zelf getest door uien dwars op een aantal stroken met verschillende groenbemesters te zaaien. Dan zie je het inderdaad precies.”

Nog een factor om rekening mee te houden voor biologische telers en gangbare telers die de groenbemesters liever niet doodspuiten: de winterhardheid van de soorten. Veel telers zien de groenbemester het liefst in de winter doodgaan aan de kou.
„Dat is zo lekker aan phacelia of aan niger. Alexandrijnse klaver en vlas zijn normaal gesproken ook wel weg na een winter.”

Doorworteling van een groenbemester

Gewoontedieren

Telers gaan vaak jaren door op de manier zoals ze gewend zijn.
„Mensen wijken vaak heel weinig af van wat ze al honderd jaar doen. Daarom praat ik de aanpak, meestal telefonisch, goed met ze door. Mijn mening is dat je de volgende teelt maakt of breekt met de voorvrucht. Telers moeten durven experimenteren. Soms stopt iemand tijdens het experiment, omdat een collega of een erfbetreder er iets van vindt. Ik zeg: doe eerst één kavel anders en geef dat een kans.”

Wie doorzet met de aanpak van minder intensief bewerken en de mooiste voorvrucht bij een gewas zoeken, komt ver. Dat weet de adviseur wel zeker.
„Groenbemesters maken nutriënten vrij. Ze binden stikstof. Een mengsel brengt samen het bodemleven op orde. Een voorbeeld van dat laatste zagen we bij de vergelijking van groenbemesters in Musselkanaal. Een mengsel van phacelia en Alexandrijnse klaver had als enige de eigenschap de populatie goede aaltjes sterk te stimuleren, bleek uit labanalyse.”

Met het mooiste groenbemestermengsel zet de teler de grond naar zijn hand, vat Hotting de werkwijze samen.
„De bouwvoor moet vol met wortels zitten. Wie er serieus mee bezig is, die valt het op. Groenbemesters laten zo kanalen achter en ze brengen tegelijk draagkracht. NKG en de juiste groenbemesters maken de grond sterker.”

„Het meest gehoorde argument is: op mijn grond kan dat niet. Dat is de grootste onzin, want het kan op alle grond. Leg het land vlak, zorg voor goede beworteling, wacht soms een dag langer… De groenbemester is ook een bescherming van de grond in de winter en het is een parapluutje tegen verslemping. Onder de groenbemester gaat de mineralisatie langer door en hij begint eerder. De groenbemester is de schakel die de nutriënten doorgeeft. Maak dus je planning al een jaar van tevoren klaar.”

…